Η τραγωδία του εκπατρισμού ολοκληρώνεται . Ο Φραγκίσκος Γκριμάνι , στρατιωτικός διοικητής του Μοριά , γράφει από την Κόρινθο ( 23 Ιουλίου 1699 ) στο Δόγη ότι " κατά την προέλασιν των στρατευμάτων εις το Βασίλειον τούτο κατέφυγε και ο επίσκοπος Σαλώνων Φιλόθεος , συνοδευόμενος και από πολλάς οικογενείας της δικαιοδοσίας του και εγκατεστάθη εις την περιοχήν της Βοστίτσας , εγκαταλείπων ούτω την πατρίδα , την Εκκλησίαν και πάντα τα υπάρχοντά του ".
Μαζί με τους γεωργοκτηνοτρόφους , φεύγουν και πολλοί καλόγεροι . Σύμφωνα με έγγραφο του Γενικού Προβλεπτή από τη Βοστίτσα ( 9 Σεπτεμβρίου 1700 ) δέκα Ρουμελιώτες καλόγεροι και ο ηγούμενος , επίσης Ρουμελιώτης , με καλογέρους που ήρθαν από τη Ρούμελη . Καλόγεροι Ρουμελιώτες τοποθετούνται και στο μοναστήρι Παλαιόκαστρου . Η φυγή φαίνεται πως συνεχίζεται και τα επόμενα χρόνια . Και είναι χαρακτηριστική η αναφορά του Γενικού Προβλεπτή Νάνι ( Πάτρα , 16 Ιανουαρίου 1705 ) που σημειώνει πως :
"....μία από τας μεγαλυτέρας ενοχλήσεις , που παρουσιάζεται και ημπορεί να προκαλέσει προστριβάς με τους Τούρκους , είναι το ότι αρκεταί οικογένειαι φεύγουν από την Ρούμελην και έρχονται προς τα εδώ . Καίτοι το τοιούτο δεν απαγορεύεται από τους όρους της Συνθήκης , εν τούτοις ημπορεί να γεννήση επεισόδια με τους Τούρκους ,διότι ελαττούται ο πληθυσμός των και αυξάνει ο ιδικός μας του Βασιλείου ...."
Οι Βενετσιάνοι φοβούνται τους Τούρκους και προσπαθούν να μην τους δυσαρεστήσουν , ένα ακόμη δείγμα της οριστικής τους παρακμής , που δεν θ' αργήσει να έρθει. Οι Δωριείς που υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τα χωριά τους δεν μένουν ικανοποιημένοι από τη συμπεριφορά των Βενετσιάνων . Κι εδώ η φορολογία δεν λείπει . Παράλληλα η νοσταλγία της επιστροφής στον τόπο τους μεγαλώνει . Αρχίζουν σιγά-σιγά και σε ομάδες να φεύγουν από τον Μοριά και να επιστρέφουν στα ρημαγμένα σπιτικά τους . Οι Βενετσιάνοι προσπαθούν αρχικά να περεμποδίσουν αυτήν την επιστροφή με την υπόμνηση πως η ζωή τους κάτω από την Τουρκική διοίκηση θα είναι καταπιεστική , η φορολογία μεγάλη , η σκλαβιά ανυπόφορη . Αλλά δεν ήταν αυτός ο λόγος , το ενδιαφέρον γιά τους ραγιάδες που χρησιμοποιούσαν σαν επιχείρημα γιά να παραμείνουν οι Ρουμελιώτες στον Μοριά . Σύμφωνα με την κατάθεση εκπροσώπου προς το Γενικό Στρατιωτικό Διοικητή του Μοριά Ιάκωβο ντα Μόστο ( 30 Ιουλίου 1701 ) , εκπροσώπου που είχε περιηγηθεί περιοχές όπου είχαν εγκατασταθεί και κάτοικοι της Δωρίδας , και αφορά την επιθυμία 127 οικογενειών να γυρίσουν στη Ρούμελη " η αναχώρησις τόσων ατόμων είναι επιβλαβής διά τα συμφέροντα του Δημοσίου , διότι ελαττούται ο πληθυσμός και μειώνονται τα έσοδα . Θα φροντίσω και θα καταβάλω κάθε προσπάθεια ίνα τους συγκρατήσω ". Τα έσοδα , αυτά ενδιέφεραν τους Βενετσιάνους ,κι'οχι το μαράζι του ξενητεμού και η νοσταλγία της επιστροφής .
Η επιστροφή όσων έφυγαν θα γίνει σταδιακά και σχεδόν θα ολοκληρωθεί στα 1715 όταν οι Βενετσιάνοι φεύγουν από το Μοριά , όπου έμειναν τριάντα χρόνια , γιά να έρθουν οι Τούρκοι και ν' ακολουθήσουν φοβερές καταστροφές , σαν τρομακτικό επιστέγασμα της μεγάλης εξέγερσης του 17ου αιώνα . Ο Κ.Δ.Μέρτζιος επισημαίνει την ολέθρια εκστρατεία του Μοροζίνι και την παραμονή των Βενετών στο Μοριά, που είχε άμεσες επιπτώσεις και στη Ρούμελη , οι κάτοικοι της οποίας ήταν υποχρεωμένοι να παρέχουν κατάλυμα και τροφή στους 5-10.000 άντρες του Τούρκικου στρατού . Και συμπεραίνει :
" Αλλά υπεβάλλοντο και εις άλλας πολυειδείς αγγαρείας οι ατυχείς εκείνοι πρόγονοί μας . Αυτοί , υποθέτομεν , είναι οι λόγοι που εξηνάγκασαν πολλούς Ρουμελιώτες να μεταναστεύσουν τότε εις την Πελοπόννησον , υπό τους Ενετούς . Αλλά και εκεί δεν εύρον ό,τι εζητούσαν και ό,τι ήλπιζον και βλέπομεν , ότι οι μεταναστεύσαντες ξαναγύριζαν εις τας πατρίδας των και οι Ενετοί τους ημπόδιζον. Ευρίσκοντο , ως δύναταί τις να συμπεράνη εις τελείαν απόγνωσιν και δεν ήξευραν τι να κάμουν . Και, εμπρός βαθύ , λέει η παροιμία , και πίσω ρέμμα ! Και είναι να μην απορή κανείς πως εκείνοι οι ταλαίπωροι πρόγονοί μας κατώρθωσαν να διαφυλάξουν την πίστιν των και τον εθνισμόν των . Οιοσδήποτε άλλος λαός δεν θα αντείχεν εις τας τόσας πιέσεις των κατακτητών ".
Ελάχιστοι Δωριείς που θα παραμείνουν στο Μοριά , θα πάρουν μέρος στην Επανάσταση του 1821 κι' όσοι σωθούν θα γυρίσουν στη Δωρίδα , γιά να στεριώσουν από την απχή την καινούρια τους ζωή .-
No comments:
Post a Comment