2 Φεβρουαρίου - ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ .
Στις δύο του Φλεβάρη , γιορτάζεται η Υπαπαντή , η Αποπαντή όπως τη θέλει ο λαός . Σαν σήμερα ο Άγιος Συμεών υποδέχτηκε στο ναό το Χριστό βρέφος . Τέτοια μέρα οι μυλωνάδες δεν αλέθουν , γιατί και να βάλουν μπροστά τους μύλους , εκείνοι σταματάνε . Οι γεωργοί πάλι τη " φυλάνε γιά το χαλάζι ", δηλαδή δε δουλεύουν , μήπως και το χαλάζι τους καταστρέψει τη σοδειά . Τώρα αρχίζει το δεύτερο και το τρίτο όργωμα - άλλος μεγάλος κόπος - και φυτεύουν τα ψ ι μ ι κ ά , τις όψιμες καλλιέργειες : φασόλια , ρεβίθια και κηπευτικά .
" Ό,τι καιρό κάνει της Υπαπαντής , θα κάνει σαράντα μέρες ύστερα "λένε οι χωρικοί . Γίνονται δηλαδή τη μέρα αυτή μαντείες γιά τον καιρό . Στην Κεφαλλονιά λένε : " καλοκαιριά της Παπαντής , μαρτιάτικος χειμώνας " και " Παπαντούλα χιονισμένη και τ' αμπάρια γιομισμένα ".
3 Φεβρουαρίου . Του Αγίου και δικαίου Συμεών του Θεοδόχου .
Τ' Άι Συμιού , η τελευταία απ' τα Συμόγιορτα . Προσοχή οι έγκυες , γιατί ο Αι-Συμιός " σημειώνει " . Πρέπει πολύ να προσέξουν μην κάνουν καμιά δουλειά τέτοια μέρα , γιατί αλλοιώς το παιδί που θα γεννήσουν θα βγει " σημειωμένο " . με κάποιο κουσούρι . Μ' όποιο μέλος του σώματός τους κάνουν δουλειά , σ' εκείνο το μέλος του παιδιού θα μείνει σημάδι .
10 Φεβρουαρίου - Χαραλάμπους Ιερομάρτυρος .
Γιορτάζει ο Άγιος Χαράλαμπος , που τόσο τον τιμούν , γιατί προστατεύει τα κοπάδια των τσοπάνηδων , μα και όλα τα ζώα που τρέφουν οι χωρικοί στα σπίτια τους . Όμως ο Άγιος προστατεύει κι από τη φοβερή πανούκλα πόλεις και χωριά . Γιά να εξευμενίσουν , του κάνουν διάφορες προσφορές . Αξίζει να αναφέρουμε την ποδιά η το πουκαμισάκι που προσέφεραν στη χάρη του κάθε τρία η τέσσερα χρόνια στα χωριά . Το έφτιαχναν από μονομερίτικο πανί , πανί δηλαδή που το άρχιζαν και το τέλειωναν μέσα σε μιά μέρε , ξεκινώντας απ' το ξεκόκκισμα του μπαμπακιού και τελειώνοντας με το φάσιμο .
11 Φεβρουαρίου - Αγίου Βλασίου .
Είναι η γιορτή του Αι-Βλάση , του Αγίου που προστατεύει ανθρώπους και ζωντανά από το λύκο , τα τσακάλια και τ' άγρια ζώα . Την ημέρα αυτή στην Πυλία δεν τυροκομάνε μήτε κάνουν δουλειά στο σπίτι . Μετά τη λειτουργία οι εκκλησιαζόμενοι τρώνε όλοι μαζί και τα φαγητά τους είναι ορισμένα : η στάρι κομμένο , μαγειρεμένο με μέλι και βούτυρο , η κρέας από πρόβατα η κατσίκες , που τα σφάζουν στην αυλή της εκκλσησίας .
Ο Ι Α Π Ο Κ Ρ Ι Ε Σ - Α Ν Ο Ι Γ Ε Ι ΤΟ Τ Ρ Ι Ω Δ Ι Ο .
Η Κυριακή του Τελώνη και Φαρισαίου .
Η Κυριακή του Ασώτου .
Η Κυριακή της Κρεοφάγου .
Η Κυριακή της Τυροφάγου .
Σπάνια θα συναντήσεις Φλεβάρη χωρίς Αποκριές . Αυτό , βέβαια αξαρτάται από το πότε θα πέσει το Πάσχα . Είναι το Τριώδιο που λέμε , τρεις χαρούμενες βδομάδες πριν απ' το πένθος και τη θλίψη της Μεγάλης Σαρακοστής που κρατάει εφτά ολόκληρες βδομάδες . Να ξεφαντώματα , λοιπόν , να χαρές και γέλια , έτσι που :
τσοι Μεγάλες Αποκρες
κουζουλαίνονται κι οι γρες .
Πως θα μπει ο κάθε χριστιανός μέσα στην αυστηρή ατμόσφαιρα της Μ.Σαρακοστής , που ούτε γάμοι γίνονται μήτε χοροί και πανηγύρια , μόνο νηστεία και περοσευχή ; Δεν πρέπει να διασκεδάσει και να ξεδώσει ; Σοφοί πάντοτε οι πατέρες της εκκλησίας είδαν κι απόειδαν ότι θα μπορέσουν να ξεκόψουν τους χριστιανούς από τα ειδωλολατρικά έθιμα που είχαν κληρονομήσει απ' τους αρχαίους προγόνους τους . Υποχώρησαν λοιπόν και συγκέντρωσαν όλα τα έθιμα , που τελούνταν τέλος χειμώνα αρχές άνοιξης , στις τρεις βδομάδες της Αποκριάς . Έτσι κι η πίτα ολάκαιρη κι ο σκύλος χορτάτος !
Να σου λοιπόν ταμπούρλα και ντελάληδες που αναγγέλλουν με μεγάλο σαματά την αρχή του Τριωδίου . Νηστικό αρκούδι όμως χορεύει ; Πρώτα πρώτα ετοιμάζεται το πατροπαράδοτο φαγοπότι .Κανένα σπίτι δεν μένει χωρίς " να ματώσει " , να σφάξει κάποιο ζωντανό , συνήθως ένα τροφαντό γουρουνόπουλο , που το΄τρέφουν ολοχρονίς πως και πως .
Η πρώτη βδομάδα είναι η Π ρ ο φ ω ν ή η Α π ο λ υ τ ή ( τη λένε και Α μ ο λ η τ ή ) , γιατί από τη μιά μεριά τη βδομάδα τούτη προφωνούσαν ( διαλαλούσαν ) την αρχή της Αποκριάς , ώστε ο κάθε χριστιανός να φροντίσει να προμηθευτεί τα χρειαζούμενα . Κι οι Βυζαντινοί με την παροιμία τους τα ίδια συμβούλευαν :
Προφωνούμαι σοι , πτωχέ , το σακίν σου πώλησον ,
την εορτήν διάβασον .
παράγγελναν δηλαδή στο φτωχό να πουλήσει ακόμα και το σακάκι του , προκειμένου να βρει λεφτά γιά να περάσει κι αυτός τη γιορτή . Κάτι παρόμοιο λένε σήμερα στη Νάξο : " Προφωνεύγω σε , φτωχέ , κι αν δεν έχεις ν΄αγοράσεις , κλέψε ". Απ' την άλλη μεριά απολυούνται , λένε , οι ψυχές των πεθαμένων και βγαίνουν στο Απάνω Κόσμο . Η δεύτερη βδομάδα είναι η Κ ρ ε α τ ι ν ή κι η τρίτη η Τ υ ρ ι ν ή . Απ' τ' όνομά τους φαίνεται τι είδους φαγητά μπορούν να καταναλώσουν οι χριστιανοί .
Απ' την αρχή του Τριωδίου αρχίζουν οι βεγγέρες . Μαζεύονται σ' ένα σπίτι τα βράδια κι' αρχίζουν την κολοκυθιά , την μπερλίνα , το άλογο , την παπαδιά , παιχνίδια γουστόζικα που προκαλούν το γέλιο μαζί με τα αινίγματα και τα τολμηρά λογοπαίγνια :
Πάνω κουτί , κάτω κουτί
και μέσα η κόρη κελαηδεί
τι είναι ; Αν δεν το βρει κανείς , λένε : Να το πάρει το ποτάμι , δηλαδή να φανερωθεί . Είναι η γλώσσα ! Χορός και τραγούδια αποκριάτικα συμπληρώνουν τη διασκέδαση . Αν τραγουδήσεις το
Λε , καλέ λειμονάκι μυρωδάτο ,
λειμονάκι μυρωδάτο
κι' από περιβόλι αφράτο........
σ' άλλη εποχή , εκτός απ' τις Απόκριες , μήτε τη μυρωδιά του θα νοιώσεις μήτε την αφρατίλα του . Δεν έχει το ίδιο γούστο !
Στην Αποκριά μπαίνουμε γιά τα καλά την Πέμτη της Κρεατινής , την Τσικνοπέμτη . Τη μέρα αυτή καθένας θα " τσικνώσει η τσικνίσει τη γωνιά του ", θα ψήσει κρέας , συνήθως χοιρινό , κι η τσίκνα του , τόσο σπάνια την παλιότερη εποχή , θα ευωδιάσει ολόγυρα τον τόπο . Πέμτη , Σάββατο και Κυριακή , οι συγγενείς ενώνουν τα φαγητά τους και συγκεντρώνονται γύρω απ' το ίδιο τραπέζι . Το ρίχνουν στο φαί και στο πιοτό κι' ύστερα χορός και τραγούδι . Στην Ήπειρο γλεντούσαν μαζί , ίσοι κι αδερφωμένοι , μαστόροι και καλφάδες .
Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι...........
No comments:
Post a Comment