Στο μεταξύ οι συγκρούσεις ανάμεσα στους Βενετσιάνους , που υπιστηρίζονταν κι από τους κατοίκους της Δωρίδας , και τους Τούρκους , θα συνεχισθούν ως το 1699 , οπότε με τη συνθήκη του Κάρλοβιτςσταματούν οι ενετοτουρκικές συγκρούσεις και οι Βενετσιάνοι επανέρχονται στο Μοριά . Στο μεταξύ από ένα χρόνο νωρίτερα πολλοί κάτοικοι της περιοχής , νοώθοντας πως ο αγώνας χάνεται και υποψιαζόμενοι πως οι Βενετσιάνοι θα τους εγκαταλείψουν , φεύγουν απ' τη Δωρίδα με λιγοστά από τα υπάρχοντά τους η χωρίς τίποτα και εγκαθίστανται στη Βοστίτσα ( Αίγιο )και σε κοντινά στην πολιτεία χωριά . Στην αναγκαστική αυτή φυγή και την εκεί εγκατάστασή τους πολύτιμες θα είναι οι υπηρεσίες του επισκόπου Φιλόθεου που βρίσκεται κοντά τους , από το 1698 μάλλον , και που πεθαίνει στις αρχές του 1700 , ενώ ο Κούρμας , αρνούμενος να υποταχθεί στην ταπεινωτική συνθήκη , θα συνεχίσει τον αγώνα του ενεντίον των Τούρκων και θα σκοτωθεί σε σύγκρουση μαζί τους .
Η υποκίνηση των κατοίκων σε εξέγερση από τους Βενετσιάνους , που τελικά τους πρόδοσαν και τους εγκατέλειψαν στη μανία του κατακτητή , επικρίθηκε και δικαιολογημένα . Ο Κ.Σάθας που χαρακτηρίζει την επανάσταση αυτή ως τη σημαντικότερη στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας και που σύσσωμος ο αρματωλισμός υπεστήριξε σημειώνει :
" Η στιγμιαία εκείνη αναγέννησις της ελληνικής φυλής , διά της αισχράς των Ενετών προδοσίας , επνίγη μεν εντός ποταμών αιμάτων , αλλά εις τον Ελληνισμόν λαμπροτέραν προσεκτήσατο αίγλην . Ο αρματωλός δεν ήτο πλέον μίσθιος χωροφύλαξ του κατακτητού , οι δε εκπατρισθέντες Έλληνες εγνωστοποίησαν εις την Ευρώπην , ότι δεν απέθανε η Ελλάς . Οι περιηγηταί δεν εθαύμαζον πλέον τα υπό εκφυλισθέντων δούλων πατούμενα ιερά της αρχαιότητος μνημεία , αλλ' έκπληκτοι παρετήρουν διηνεκή καθ' άπασαν την Ελλάδα επαναστατικόν οργασμόν ".
Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης , αφού αναφερθεί συνοπτικά στον ηρωισμό του Κούρμα και του Φιλόθεου στο Βενετοτουρκικό πόλεμο , γράφει : " Μετ' ου πολύ συνασπισθέντες οι εχθροί επανήλθον μετά πολυαρίθμου στρατού , ( στις περιοχες που είχαν καταλάβει Έλληνες και Βενετσιάνοι ) και οι μεν Βενετοί προδώσαντες την επανάστασιν εγκατέλιπον τους ημετέρους , οι δε αρχηγοί αυτής απηξίωσαν να καταθέσωσιν τα όπλα και οι πλέιστοι απέθαναν μαχόμενοι υπέρ της φίλης πατρίδος ".
Με το βενετοτουρκικό πόλεμο συνδέεται και η δράση στην περιοχή του Μανιάτη πειρατή Λιμπεράκη , που άλλοτε μάχεται στο πλευρό των Τούρκων κι άλλοτε με τους κλεφταρματολούς εναντίον των Τούρκων . Προσωπικότητα αντιφατική , με απρόοπτες και αλλοπρόσαλλες εκδηλώσεις και ψυχικές διακυμάνσεις , τον χρησιμιποίησε αρχικά η Οθωμανική εξουσία γιά να καταστείλει την επανάσταση που υποκίνησαν οι Βενετσιάνοι. Διέτρεξε ολόκληρη σχεδόν τη Στερεά Ελλάδα , σφάζοντας και καίγοντας τις φτωχοκαλύβες και τα σπίτια των χωρικών . Προς το τέλος της καταστροφικής του δράσης , μπήκε στην υπηρεσία των Βενετσιάνων , με ομάδα από τους πιστότερους συντρόφους του , συμφιλιώθηκε με τους αρματολούς , πολέμησε τους Τούρκους στη Φωκίδα και τελικά κατέφυγε στην Ιταλία όπου και πέρασε τα στερνά του χρόνια .
Ο Λιμπεράκης , όντας στην υπηρεσία των Τούρκων , κατατροπώθηκε από τον αρματολό της Δωρίδας , τον Κούρμα και σύμφωνα με τη μαρτυρία του Λοκατέλλι τρομερή ήταν η μάχη γιά την άλωση της Άμφισσας με τη σφαγή πολυάριθμων Τούρκων , από τους οποίους όσοι απέμειναν άρχισαν να καίνε τα γύρω κεφαλοχώρια , αναγκάζοντας τους κατοίκους να φεύγουν γιά να σωθούν . Από την τρομερή δοκιμασία της Δωρίδας δεν έμεινε αμέτοχο και το μοναστήρι της Βαρνάκοβας που κι εκείνο πρόσφερε σπουδαίες υπηρεσίες στην επαναστατική εξέγερση της περιοχής .
" Κατά το δωδεκαετές χρονικόν διάστημα ( 1687-1699 ) - γράφει ο Π.Καλονάρος - των εχθροπραξιών μεταξύ Βενετών και Τούρκων , η Βαρνάκοβα , ευρισκομένη εις το μεταίχμιον των επιχειρήσεων των εμπολέμων , εταλαιπωρήθη σκληρότατα και ελεηλατήθη υπό των Τούρκων καθώς και υπό του Λιμπεράκι Γερακάρη..."
Την περίοδο της αναταραχής αυτής ηγούμενος του μοναστηριού ήταν ο Ιάκωβος , που βοήθησε τους Βενετσιάνους , αλλά και προσπάθησε να διασώσει ό,τι μπορούσε από τους θησαυρούς του μοναστηριού , στηριζόμενος και στο εθιμικό δίκαιο που είχε επικρατήσει να μην ενοχλούν οι Τούρκοι τα μοναστήρια . Ωστόσο κινδύνεψε να θανατωθεί , σαν πληροφοριοδότης των Βενετών , αλλά διασώθηκε και τελικά κατέφυγε στη Ναύπακτο , αφού έδωσε στους Τούρκους ψεύτικες υποσχέσεις και γρόσια . Σύμφωνα με έγγραφο του Ιωάννη Ανδρέα Τριβιζά , ευγενή του Στόλου και υποπροβλεπτή Ναυπάκτου , Καστελλίου της Ρούμελης και περιχώρων ( 20 Ιουνίου 1689 ) έπειτα από αίτηση του παπα-Ιάκωβου , ηγούμενου του μοναστηριού , επιτρέπεται σ' αυτόν " να επισκευάσει την οικίαν ταύτην εις κατάστασιν καθ' όλα κατοικήσιμον με ιδικά του έξοδα . Η Α.Ε ακούσασα ταύτα συγκατένευσεν εις την παραχώρησιν ( περιβολήν ) της οικίας ταύτης εις την προρρηθείσαν μονήν με την υποχρέωσιν του προρρηθέντος ηγουμένου η των διαδόχων αυτού , όπως καταβάλλη κατ' έτος το τίμημα ενός κηρίου μιάς λίβρας κηρού κατά την εορτήν της Κοιμήσεως της Θεοτόκου προς τους εκάστοτε διοικητάς και τούτο διά μίαν δεκαετίαν ".
Σύμφωνα με άλλη απόφαση ( 22 νοεμβρίου 1689 ) , προκειμένου ο Ιάκωβος να παραμείνει στη Ναύπακτο κι έχονρας ανάγκη από χώρο διαμονής , που παραχωρείται ένα ερειπωμένο σπίτι να το επισκευάσει με δικά του έξοδα ώστε να είναι κατοικίσιμο , και να παραμείνει σ' αυτό γιά ένα χρόνο , χωρίς φορολογική επιβάρυνση .
Όμως ο Ιάκωβος ενδιαφέρεται γιά το μοναστήρι περισσότερο , παρά γιά το άτομό του . Έτσι στις 25 Μαρτίου 1690 στέλνει στον Υποπροβλεπτή την παρακάτω αναφορά :
Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι........
No comments:
Post a Comment