ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΛΙΔΟΡΙΚΙΟΥ .

Πολλά έχουν αγαπημένοι μου φίλοι , ειπωθεί και γραφτεί , κατά καιρους , από πολλούς και διάφορους..γλωσσολόγους - ερευνητές (!) γιά την προέλευση του ονόματος του χωριού μας , και διάφορες , λιγότερο η περισσότερο , απίθανες εκδοχές έχουν δει το φως της δημοσιότητας προκαλώντας ποικίλλες αντιδράσεις και σχόλια .

Τελευταία , το ζήσαμε κι' αυτό , ο Δήμος μετά από..εμπεριστατωμένες μελέτες των ειδικών του στελεχών..αποφάσισε πως το όνομα του χωριού μας γράφεται με γιώτα και όμικρον- Λιδορίκι-γιατί κατά την ...γνώμη τους ( ποιών ; ) παλιά μας αποκαλούσαν , τους Δωριείς , λιμοδωριείς λόγω της φτώχειας μας , και κατ' ακολουθίαν και εμάς τους Λιδορικιώτες , λιμολιδορικιώτες , και με την μέθοδο ότι..περισσεύει ..κόβει , κόβουμε το -λιμο- και ότι μένει είναι το όνομα του χωριού μας...

Επαναστατική μέθοδος ..ετυμολογικής διερεύνησης , κι' έτσι , με την...συμπαράσταση των γνωστών..κολαούζων και..παπαγαλακίων , το σέρβιραν με τυμπανοκρουσίες , και μέσω...Παλμού παρακαλώ , σαν την μεγαλύτερη ανακάλυψη , μετά το..τηλέφωνο , και οι Δημοτικοί μας ...άρχοντες , μη ..Λιδορικιώτες όντες , δεν είχαν καν τη στοιχειώδη ευθιξία να καλέσουν τους ΝΤΟΠΙΟΥΣ , τους Λιδορικιώτες δηλαδή , ε μιά συζήτηση σχετική πριν προχωρήσουν σ' όλη αυτή τη..φανφάρα , ν' ακουστούν και οι απόψεις των αμέσως ενδιαφερομένων , των Λιδορικιωτών .

Τέλος πάντων , ας ήταν το μόνο πρόβλημά μας αυτό , με την παρούσα Δημοτική αρχή , εμείς θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μιά εικόνα της όλης κατάστασης , θα αναφέρουμε όλες τις εκδοχές που..παίζουν , θα περιμένουμε και την καινούργια που ανήγγειλε πέρυσι η Γκιώνα , δηλώνοντας πως θα λύσει οριστικά το πρόβλημα , που δυστυχώς τό 'λυσαν οι..μελετητές του Δήμου , και τότε απο κοινού..μαζί ..αντάμα ..όλοι μας οι ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΕΣ , κι' όχι οι..αλλοχωρίτες συνδημότες μας , θα αποφασίσουμε , και θα γίνουν , βεβαίω..βεβαίως , και οι σχετικές πλακετο..βραβεύσεις .....

Ας σοβαρευτούμε όμως , κι ας βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους , πρώτα-πρώτα , ας δούμε ποιοί είναι οι άνθρωποι που σοβαρά , δούλεψαν , προσπάθησαν , μόχθησαν , ξόδεψαν χρόνο και χρήματα γι' αυτό το σκοπό : Αυτοί , αδέρφια , είναι οι εξής..ένας , ο Λιδορικιώτης Γιώργος Καψάλης , όπως αυτός είναι που ..ξέθαψε την Επισκοπή Λιδορικίου , που μερικοί την έκαναν..παντιέρα τους , βέβαια κατά καιρούς εμφανίστηκαν διάφοροι ..ερευνητές..αντιγραφείς , με διάφορες απόψεις , που δεν αντέχουν καν σε κριτική , εμείς θα προσπαθήσουμε να σας δώσουμε μιά πλήρη εικόνα , κι' εσείς θα κρίνετε και θ' αποφασίσετε .

Ξεκινάμε απ' τις υπάρχουσες , σε βάθος χρόνου , γραφές , που είναι : Λιδορίκι , Λιδωρίκι , Λοιδωρίκι , Λοιδορίκι , και είναι επίσης γεγονός πως οι διάφορες γραφές , εμφανίστηκαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους , και συνήθως όχι ταυτόχρονα , αυτό κάτι σημαίνει , φυσικά , άλλά αυτά θα τα πούμε αργότερα .

Ξεκινάμε λοιπόν απ' την...πηγή , από ένα σχετικό άρθρο του αξέχαστου Γιώργου Καψάλη , στην εφημερίδα " ΛΙΔΩΡΙΚΙ " , αριθ.φύλλου 34 - Σεπτεμβρίου 1984 , διαβάστε το :

" ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΛΙΔΩΡΙΚΙΟΥ "

Το Λιδωρίκι , καρδιά κι' ανασασμός της Ρούμελης , χωμένο εκεί που σμίγουν η Γκιώνα και τα Βαρδούσια , σέρνει στα χρόνια - άλυτο μυστήριο -τ' όνομά του.

Πολλοί καταπιάστηκαν στο να βρουν τη ρίζα , αλλά κανένας - ως τώρα τουλάχιστον - δεν έδωσε μιά εξήγηση τέλεια , απόλυτα σωστή . Ο Καμπούρογλου , εξετάζοντας πολλά " Τοπονυμικά παράδοξα " , λέει πως - τούτο το όνομα - πιθανό είναι νάχει σχέση με την Αρκαδική περιφέρεια της Λεοδώρας η Λειδώρας .

Από μιά άποψη , αυτή η γνώμη δεν είναι και τόσο ευκολόδιωχτη , γιατί και στην μυθολογία να ψάξουμε , βλέπουμε σχέσεις ανάμεσα στους Αρκάδες τους παλιούς , και τους Αιτωλούς , κατοίκους της σημερινής Δωρίδας .

Ίσως , λοιπόν , απ' το δένδρο λοιδοριά η αλοιδοριά η λιδοριά να βαφτίστηκε έτσι το Πελοποννησιακό εκείνο μέρος , κι' ύστερα , άποικοι που πέρασαν την αντίπερα μεριά του Κορινθιακού , κουβάλησαν και τ' όνομα μαζί τους ( μπορεί νάγινε και τ' αντίθετο ).

Πάλι , είναι δυνατό , να μη χρωστιέται στο δέντρο Λιδοριά , όπως λέει - πάντα - ο Καμπούρογλου , αλλά σε μιά άλλη αιτία , όπως π.χ. στα Δώρα της Ήρας ( Ηροδώρα , Λιοδώρα , Λειδώρα ) .

Ο Αραβαντινός - από τους πρώτους που ασχολήθηκαν με την Ήπειρο - το αποδίδει αλλού .

Της Αιτωλοδωρικής χώρας - γράφει - σιγά -σιγά τ' όνομα " φαγώθηκε " κι' έμεινε κάτι απ' τη μέση της , ένα " Λοδωρίκη " , που στην αρχή , σήμαινε κομμάτι της Αιτωλίας - Δωρίδας , κι' ύστερα έμεινε μόνο στη Δωρίδα . Τούτο είναι το πιό λαθεμένο απ' όλα .

Φτάνει μονάχα να πούμε πως , Αιτωλοδωρική χώρα δεν υπήρξε ποτέ και ότι η σημερινή Δωρίδα - παλιά χώρα των Λοκρών - ονομάστηκε με το τωρινό όνομά της μετά την Επανάσταση του '21 , γιά να φανή πόσο μεγάλη είναι η απόστασή του απ' την πραγματικότητα .

Κείνο πούναι γεγονός , είναι πως το Λιδωρίκι - ε'ιτε σαν όλης της περιφέρειας , είτε σαν του χωριού όνομα - είναι γνωστό απ' τον 8ο αιώνα μετά τη γέννηση του Χριστού . Και κει πάνω πρέπει να σταθούν οι σκέψεις . Ο Γιάννης Βλαχογιάννης - το καμάρι της Ναυπακτίας - το αποδίδει σε μιά λατινική οικογένεια GEODORIX , που πιθανώς νάζησε στα μέρη τούτα της Πούμελης κι' άφησε - κληρονομιά στο χρόνο - τ' όνομά της .

Δεν ξέρω που το στήριξε ο μεγάλος αυτός γείτονας . Αν όμως εννοεί , πως εκείνα που γράφει γίνηκαν με την κάθοδο των Φράγκων στην Ελλάδα , γιατί , όπως ξανάπαμε , τετρακόσια χρόνια πριν τους φίλους σταυροφόρους , τόλεγαν Λιδωρίκι το μέρος ;

Ο Λέων ΣΤ' ο Σοφός ( Αυτοκράυορας του Βυζαντίου 886-912 μ.Χ. ), στον κατάλογο των Επισκοπών , αναφέρει και την Επισκοπή Λιδωρικιού , υπαγόμενη στην Μητρόπολη της Λάρισας . Τότε πάλι , ο Επίσκοπος Καισάρειας Αρέθας ( 850-932 μ.Χ. ) , γράφοντας γιά το που ήταν η αρχαία Πυλαία , Λιδωρίκι το λέει το μέρος . Μ' αυτά , πέφτει η θεωρία εκείνων που το αποδίδουν στους Φράγκους και μένει μόνο - που μπορεί νάχη σχέση το ψάξιμο - μήπως πάρθηκε η ονομασία από το Λατινικό GLIDORISI ,δηλαδή οι Δωριείς . Αν δεχτούμε πως αυτό έγινε στις σταυροφορίες , γιά τους παραπάνω λόγους , σβήνει η εκδοχή . Κι' αν πούμε ακόμα , πως βάπτισαν οι Λατίνοι το μέρος πριν έλθουν εδώ , κι αύτό δεν έχει γερές βάσεις , γιατί - μάλλον - δε θα κάνουν λάθος και πουν έτσι μιά περιοχή που δεμ ήταν η Δωρίδα , ούτε θάμενε απ' τους αγράμματους Αιτωλολοκρούς το νέο επώνυμο ίσα με τα σήμερα .

Δεν υπάρχει , δηλαδή , περίπτωση νάχουμε νουνό απ' την ιταλική χερσόνησο . Απ' τους ξένους , κείνοι που ίσως , βάλαν το χεράκι τους είναι οι Σλάβοι . Τούτοι κατέβηκαν στον τόπο που λέμε γύρω στα 540 μ. Χ. και κάναν τις συνηθισμένες δουλίτσες τους . Μείναν χρόνια εδώ ( μέχρι το 800 πηγαινοερχόντουσαν ) και στο σημερινό Δωρικό χώρο , άφησαν ονόματα που μαρτυρούν το πέρασμά τους ( Βαρδούσια , Πλέσιβα , Γκιώνα κλπ. ) . Γεννιέται , λοιπόν , η απορία : Μήπως και το " Λιδωρίκι¨είναι Σλαβικό ;

Πάνω από πατριωτισμούς και διαμαρτυρίες - γιά όσους σπεύσουν να φωνάξουν αντίθετα - πρέπει να ψαχτή το θέμα ( Η Ιστορία - καμιά φορά - δεν θέλει πατριωτισμό ) . Αφού βγάλαμε από τη μέση τους ξένους , ας κοιτάξουμε να δούμε μήπως κάνουμε κάτι καθαρά Ελληνικό ( το πιό πιθανο ) .

Ύστερα απ' τον ισχυρισμό του Καμπούρογλου - που φέρνει την ονομασία απευθείας από τ' αρχαία χρόνια - δυό λύσεις - άλλες υπάρχουν . Η να το πήρε από άνθρωπο , ήρωα , διοικητή , γνωστό τέλος πάντων , η από άλλο λόγο .

Γιά τον άνθρωπό που θάδινε τ' όνομά του σε μιά μεγάλη περιοχή κάτι θάλεγε η παράδοση .

Δεν μας λέει τίποτα . Οι μόνοι που κάτι μπορούν νάχουν , οι γνωστοί Λιδωρίκηδες , βαφτίστηκαν έτσι όταν βρέθηκαν μακρυά από την πατρίδα τους γιά να τους ξεχωρίσουν , όπως και σήμερα γέμισε η Αθήνα " Λιδωρικιώτες " , απ' τα μέρη του Λιδωρικιού . Αυτοί -οι Λιδωρικιώτες - ήταν δυό κλάδοι και λέγονταν , ο ένας Τούντας η Ππαδογεωργόπουλος , κι' ο άλλος Σκαρλάτος . ( Γιά να μη μένη αφορμή γιά διαμαρτυρία όσων θίγονται απ' αυτό , μεταφέρω τι γράφει ο Θανάσης Λιδωρίκης στ' απομνημονεύματά του :

" Ωνομαζόμην Αθανάσιος Νικολάου Σκαρλάτος , επειδή δε οι Αλβανοί συνηθίζωσιν ίνα δίδωσιν τα ονόματα των τόπων με ωνόμαζον Θανάση από το Λιδωρίκι " ).

Δεν υπάρχει λοιπόν - απ' ό,τι ξέρουμε - γνωστός επιφανής άνδρας ( η οικογένεια ) να βαφτίσουν μιά επαρχία ολόκληρη . Κι' έτσι , μένει " ο άλλος λόγος " .

Είναι σκέψη δική μου , απλή , που ίσως είναι το αυγό του Κολόμβου .

Οι Βυζαντινοι λέγαν " Λιδωρίκιον " ένα είδος αμυντικού μέσου , κάτι σαν θώρακα . Αυτό τους ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕ από τα ακόντια και τα βέλη . Αν τούτο δω το χαρακτηριστικό , το μεταφέραν στην περιοχή που τα βουνά της - οι λίθοι - την προστατεύουν και φτιάξαν το ΛΙΘΟΔΩΡΙΚΙΟΝ , δηλαδή λίθινη ( πέτρινη , βουνίσια ) ασπίδα ;

Δεν ξέρω τι αντιρρήσεις μπορεί να γεννηθούν σ' αυτό το λογιμό . Το βλέπω όμως - χωρίς ψαχουλέματα και απίθανες εκδοχές - τύπου μακαρίτη Αραβαντινού - ως το πιό σταθερό .

Κι' είναι και τ' άλλο .

Ο Αρέθας - πούπαμε παραπάνω - αναφέρει το Λιδωρίκι γυρεύοντας να βρη που είναι η Πυλαία , οι Θερμοπύλες οι γνωστές . Λέει ο Δεσπότης , " Κατά την Φωκίδα δε γην ην αύτη η Πυλαία . Οίμαι δε ταύτην είναι το νυν καλούμενον Λιδωρίκην ".

Γιατί "Οίμαι...λοιδορίκη " ;

Γιατί απλούστατα , το Λιδωρίκι , όλο βουνά , έχει πολλά κοινά με το μέρος που μαζεύονταν οι Αμφικτύονες , μέρος ασφαλές , αδιάβατο , άτρωτο .

Είναι κλεισμένο - δηλαδή - μ' ένα ΛΙΘΟΔΩΡΙΚΙΟΝ που το καλύπτει απ' όλες τις πλευρές και τούτο ο Αρέθας θα τόξερε πιό καλά γιατί το βάφτισμά του έγινε και γνώριζε το τι εσήμαινε τ' όνομα .

Όσο γιά το πως από ΛΙΘΟΔΩΡΙΚΟΝ γίνηκε όπως το λέμε τώρα , δεν χρειάζονται πολλά . Είναι καθαρά , λόγοι προφοράς .

Τούτη η λέξη ήταν μεγάλη και δύσκολη γιά την τραχειά γλώσσα των κατοίκων και με τη μανία πούχουμε να τα κάνουμε όλα απλά , κόψαν , συγχώνευσαν δυό γράμματα και τάβαλαν όλα στο σημερινό καλούπι , απ' όπου βγήκε το Λιδωρίκι , το γνωστό Λιδωρίκι που τόσα και τόσα έχει προσφέρει στην Ελλάδα .

Αυτά έγραφε ο Γιώργος Καψάλης σε άρθρο του που πρωτοδημοσιεύτηκε στην ημερήσια εφημερίδα των Αθηνών " ΒΡΑΔΥΝΗ " στο φύλλο της 1-2-1965 , και αργότερα , όπως προείπαμε , στην εφημερίδα " ΛΙΔΩΡΙΚΙ ".

Σε άλλα σχόλιά μας θα δώσουμε και όποιες άλλες σχετικές πληροφορίες , έχουμε και θα θέλαμε και από σας φίλοι μου , νάχουμε τις όποιες απόψεις σας , που ευχαρίστως προβληθούν στη Λιδορικιώτικη σελίδα .

Μελετήστε όλα τα στοιχεία που σας δώσαμε σήμερα , σχηματίστε την άποψή σας και την περιμένουμε .

Καλό σας βράδυ , με Λιδορικιώτικη αγάπη........Κ.-