ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ : Ο ΘΕΡΟΣ - ΘΕΡΙΣΜΟΣ...

Η θεριζο..αλωνιστική μηχανή , κάνει πολύ πιό εύκολη τη δουλεία , θερίζει και αλωνίζει ταυτόχρονα , αλλά κατέστρεψε όλη την ομορφιά , όλη τη ...μαγεία της παραδοσιακής..διαδικασίας , εφαρμόζεται κι' εδώ το...ψεκάστε , σκουπίστε...τελειώσατε....

Ο χορός των θεριστάδων , χορός των δρεπανιών , κάπου στο Θεσσαλικό κάμπο.....

Θεριστούδες , με τα άσπρα μαντήλια τους , θερίζουν τα στάχυα , πίσω φαίνεται

και μιά γυναίκα που μάλλον δεματιάζει τα στάχυα ....

Θεριστούδες με τα ..δρεπάνια τους , επί το...έργον ...

Mεταφορά των δεματιών με κάρο , την παλιά καλή ..εποχή ..

Οπως έχουμε πει , τον Ιούνιο , ο λαός μας τον λέει και θεριστή , γιατί τότε γίνεται το θέρισμα , η σημαντικότερη , ίσως , δουλειά του γεωργού , τότε αρχίζει να..σοδεύει , τότε νοιώθει να διακιώνονται τα κόπια του .

Ο θερισμός πρέπει να γίνει γρήγορα , γιά το φόβο της βροχής . Θέλει σβελτάδα και..προκοπή . Ο λαός , θέλοντας να δείξει πόσο απαιτητική δουλειά είναι , είπε : " θέρος , τρύγος , πόλεμος". Βέβαια , αναφέρεται στην εποχή που θέριζανμε το δρεπάνι , κάτω απ' το καυτερό λιοπύρι, κι' όχι στη σημερινή , που οι θεριστικές μηχανές ορμάνε στους κάμπους και θερίζουν χιλιάδες στρέμματα σε μιά μέρα .

Την εποχή εκείνη , λοιπόν , οι θεριστάδες έπιαναν μιά μιά αρμαθιά σταχυα και τα θέριζαν με το δρεπάνι , πίσω τους οι γυναίκες τα έδεναν σε δεμάτια χρησιμοποιώντας πάλι στάχυα , σκληρή δουλειά μες το καλοκαίρι !

Ο γεωργός όμως , τούτη την ώρα της συγκομιδής , αισθάνεται την ανάγκη να ευχαριστήσει και να εξευμενίσει το δαίμονα της βλάστησης , τη δύναμη που τον βοήθησε να πάει καλά η σπορά του . Γι' αυτό δεν θερίζει ολότελα το χωράφι του , δεν παίρνει όλη τη σοδειά , αφήνει και σ' εκείνον κάτι , ώστε του χρόνου να τον έχει συμπαραστάτη .

Μιά συνήθεια , πανελλήνια σχεδόν , είναι όταν αποθερίζουν , όταν υελειώνουν δηλαδή το θερισμό , τότε , με το τελευταίο χερόβολο των σταχυών , φκιάχνουν μιά ωραία δέσμη , το χ τ έ ν ι η ψ α θ ί η σ τ α υ ρ ό , ανάλογα με το σχήμα που της δίνουν . Ύστερα την κρεμάνε στο εικονοστάσι του σπιτιού και στις 14 Σεπτεμβρίου , στη γιορτή της ύψωσης του Σταυρού , την πηγαίνουν στην εκκλησία να ευλογηθεί .

Όταν έρθει η ώρα της σποράς , ανακατεύουν τους κόκκους αυτών των σταχυών με το σπόρο που έχουν κρατήσει γι' αυτή τη δουλειά . Έτσι πιστεύουν πως η σπορά τους θα πετύχει .

Ένα άλλο έθιμο , με πολλές παραλλαγές , είναι να αφήνουν αθέριστο ένα μικρό μέρος του σταροχώραφου , γιατί φοβούνται πως , αν θεριστεί ολόκληρο , θα φύγει μαζί με τα τελευταία στάχυα κι η βλαστική δύναμη του χωραφιού .

Μιά άλλη παραλλαγή είναι η εξής : Όταν κοντεύουν να τελειώνουν το θερισμό , αφήνουν αθέριστο ένα κομμάτι τετράγωνο , ένα μέτρο περίπου , στην άκρη η στη μέση του χωραφιού . Ύστερα κάνουν το σταυρό τους κι' αρχίζουν να θερίζουν απ' τη μιά άκρη στήν άλλη , κι' από την μιά μπάντα κι' από την άλλη , ώστε να σχηματιστεί ένας σταυρός . Τα στάχυα που κόβουν με τον τρόπο αυτό τα δένουν σε τέσσερα ματσάκια και τα φτιάχνουν μετά σε σχήμα σταυρού που τον κρεμούν στο εικονοστάσι .

Αργότερα , στην εποχή της σποράς , χρησιμοποιούν τους σπόρους του με τον ίδιο που είπαμε και πιό πάνω , το έθιμο αυτό συνηθίζεται στην Πυλία .

Στο Μανιάκι , έκαναν κάτι άλλο : άφηναν μερικά στάχυα αθέριστα κι' έλεγαν :" αφήνω του ζευγολάτη τα γένια " , δηλαδή του νοικοκύρη . Ύστερα τον σήκωναν ψηλά φωνάζοντα : " τάξε , τάξε ! " Κι' εκείνος έταζε η κότα η κρασί η ό,τι άλλο ήθελε , να φάνε και να πιούν οι θεριστάδες .

Στην Κύπρο άλλοτε , έπαιζαν το παιχνίδι του λ α γ ο ύ και του κ υ ν η γ ο ύ , δυό θεριστάδες , ένας ελαφρός ( γρήγορος ) κι ένας βαρύς ( δύσκίνητος ) , μιμούνταν ο ένας το λαγό κι' ο δεύτερος τον κυνηγό . Ο κυνηγός θερίζοντας κυνηγούσε το λαγό , που ξέφευγε μέσα στα στάχυα , ανοίγοντας με το δρεπάνι του ελικοειδή δρόμο . Στη συνέχεια ο πρώτος , με μεγάλες δρεπανιές και κόβοντας δρόμο , πρόφταινε το λαγό βγαίνοντας μπροστά του . Σαν πλησίαζε , τον έριχνε κάτω νεκρό με τα βόλια , δηλαδή τα στάχυα . Ύστερα ο λαγός αναστημένος πιά , και ο κυνηγός θέριζαν μαζί όσα στάχυα είχαν περικυκλώσει με το παιχνίδι τους .

Παρόμοια έθιμα υπήρχαν και σε πολλές χώρες της Ευρώπης , π.χ. τη Σκωτία , την Ελβετία , τη Βαυαρία , τη Νορβηγία κ.ά .

Καλό σας βράδυ , και καλό ξημέρωμα ...........Κ.-