ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ : ΔΩΡΙΚΑ ΤΡΟΦΙΜΑΤΑ..ΠΙΟΤΑ..ΓΛΥΚΙΣΜΑΤΑ...( Δ.')

ΤΟ ΚΑΤΣΙΑΜΑΚΙ .

Πρόχειρο κι' αυτό φαγητό , της..στιγμής , και από υλικά που πάντα υπήρχαν στο σπίτι .
Αλάτιζαν αλεύρι μπομποτίσιο , καλά " ξαρισμένο " ( κοσκινισμένο ) . Βάζαν κατσαρόλα με νερό να βράζει και έριχναν με τόνα χέρι το μπομποτάλευρο και με τ' άλλο ανακάτεβαν συνέχεια , μέχρι το μείγμα να πήξει .
Στο τέλος , τόκαιγαν με καυτή με καυτή γλίνα ( γουρνόλιπος ) , και γινόταν ένα ζυμάρι ελαστικό , έκοβαν κατσιαμάκι με το μαχαίρι και το σέρβιραν ( το..κένωναν )στα πιάτα .
Θα πρέπει να πούμε εδώ πως το κατσιαμάκι , είναι το εθνικό φαγητό των Πομάκων ,΄το φκιάχνουν όπως ακριβώς κι' εμείς μόνο που μ' αυτό οι Πομάκοι συνοδεύουν κρέας βραστό .

Η ΖΕΜΑΤΟΥΡΑ .

Κάτι παρόμοιο με το κατσιαμάκι , σε ζεματιστό νερό , που μέσα είχαν ρίξει γουρνόγλινα , έριχναν κομμάτια μπομπότας , κατά προτίμηση ξερής ( ...ξεροκόμματα ) , ανακάτευαν , κι' όταν το μείγμα΄γινόταν κάπως πηχτό , το 'βαζαν στα πιάτα .
Να ληφθεί υπόψη πως τα φαγητά αυτά , τα πρόχειρα ήταν και...κρασοτραβηχτικά , και εκτός αυτού ήταν και..αντιγριπικά ..καθότι χειμωνιάτικα...

ΤΟ ΡΟΥΔΙ .

Ένα είδος μπαμπανάτσας είναι και το Ρούδι , διάλεγαν αγριολάχανα και τα'ριχναν στο ταψί , αφού πρώτα το είχαν στρώσει μ' ανοιγμένα φύλλα . Τα χ'ορτα σκεπάζονταν με δυό φύλλα , ύστερα έβαζαν το ταψί στην πυρωμένη γωνιά και το σκέπαζαν με τη γάστρα . Σαν ψηνόταν , το 'κοβαν μπακλαβαδωτά και το σέρβιραν .

Στις επείγουσες ανάγκες της οικογένειας , πολλές φορές ετοίμαζαν και πρόχειρα ψωμιά , μάνι-μάνι . Τέτοια ήταν :

Η ΜΠ΄ΓΑΤΣΙΑ ( μπουγάτσα η μπουγούτσα ) .
Ήταν ζυμάρι από καθάρια αλεύρια ( σταρένια ) ζυμωμένο , χωρίς προζύμι και ψηνόταν στη ζεστή στάχτη ( χόβολη ) με λίγη ανθρακιά από πάνω . Υπήρχαν πολλές παραλλαγές ..μπ'γάτσιας , γινόταν και γλυκειά , με λίγη κανέλλα , κι' ήταν ..αίντε...ντε...αλλά μπορούσες να βάλεις μέσα και τυράκι , ωραίο και γινόταν πεντανόστιμη , και ήταν και..περιζήτητη....

ΤΟ ΧΑΜΟΚΟΥΚΙ ( ..χουμπουκούκι..) .

Ζυμάρι κι' αυτό , αλλά από μπομποτάλευρο , ζυμωμένο χωρίς προζύμι , ψηνόταν στη χόβολη , αφού πρώτα το τύλιγαν σε φύλλα κουτσ'πιάς ( ...κουτσουπιάς ) , λαχανόφυλλα η κολοκυθόφυλλα και το προφύλα΄γαν έτσι απ' το κάψιμο της φωτιάς .

Οι τσοπάνηδες , έπαιρναν μαζί τους μπομπότα και τυρί , μέσα σε τυροπάνι , που ήταν κατσικίσιο δέρμα , μικρό τουλουμάκι , που διατηρούσε το τυρί μαλακό . ένα άλλο σκεύος που ήταν απαραίτητο ήταν το κλειδοπίνακο , και όπως το λέει και τ' όνομά του ήταν , ένα πιάτο πούκλεινε , και μάλιστα αεροστεγώς . Ήταν ξύλινο , σαν μεγάλο βαθύ πιάτο που όμως σφράγιζε με το καπάκι του , σ' αυτό έβαζαν και τι δεν ..έβαζαν , κομμάτια πίτα , φαγητό , ελίες , ότι μπορεί να φαντασθεί κανείς .

Αύριο θα πούμε γιά τα..πιοτά ...πρώτα ο Θεός...

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι......