ΒΑΠΤΙΣΗ - ΒΑΦΤΙΣΙΑ .
Η γέννηση του παιδιού , γίνεται αφορμή , όπως είπαμε , γιά μιά μικρή οικογενειακή γιορτή , με τις τηγανίτες , το χαλβά του κουταλιού και τις ευχές " να μας ζήσει το νεογέννητο " , " να ζήσει ". " να το χαίρεστε " κλπ , η βάφτιση , τα βαφτίσια όπως λέμε , είναι μεγάλο κοινωνικό γεγονός που ξεσηκώνει το χωριό .
Στέλνονται προσκλήσεις " Καλείστε στη βάπτιση " σ' όλο το χωριό , που μόνο έτσι παρευρίσκεται στο μυστήριο . Εκείνοι που θα καθήσουν στο τραπέζι προσκαλούνται ιδιαίτερα , ο παπάς κι΄ο δάσκαλος υποχρεωτικά .
Η μαμή έχει και στη βάφτιση τον πρώτο λόγο : Κρατάει το παιδί μπροστά στον παπά καιστην κατάλληλη στιγμή το παραδίδει στο νουνό η τη νουνά . Εδώ τελειώνει η αποστολή της μαμής .
Ύστερα , γύρω στην κολυμπήθρα παρακολουθούν το μυστήριο όλοι , εκτός απ' τους γονείς . Αυτοί βρίσκονται έξω απ' τον τόπο του μυστηρίου , στην Εκκλησία η το σπίτι , γιά να μην ακούσουν το όνομα του παιδιού από το στόμα του νουνού . Όταν ο νουνός χαρίσει το όνομα στο παιδί , μερικοί απ' τους παρευρισκόμενους , παιδιά κυρίως , τρέχουν ν' αναγγείλουν στους γονείς το όνομα και ναπάρουν , ο πρώτος φυσικά , τα συγχαρίκια - το φιλοδώρημα - γιά την ευχάριστη είδηση .
Ύστερα μπαίνουν και οι γονείς μέσα .
Με το τέλος του μυστηρίου , ο νουνός δίνει το νεοφώτιστο στη μάνα και της λέει :
" Σου παραδίνω κουμπάρα το παιδί , να το φυλάς απ' τη φωτιά και το γκρεμό δώδεκα χρόνια . Να ζήσει και να μεγαλώσει σαν τα ψηλά βουνά , να το χαιρόμαστε ".
Όλοι τότε φωνάζουν : " Να σας ζήσει , να σας ζήσει . Κουμπάρε να τα κατοστήσεις " , εννοώντας να κατοστήσει τα βαφτιστήρια . Ο νουνός δέχεται τις ευχές , μοιράζει σταυρουδάκια η κουφέτα και στα μικρά παιδιά δίνει νομίσματα , ενώ στον παπά προσφέρουν τη λαμπάδα που κρατούσε την ώρα του μυστηρίου και το σαπουνάκι που έπλυνε τα χέρια του με τη βοήθεια της μαμής . Η τελευταία δίνει στον παπά τη φασκιά , που τη βρέχει και ραντίζει το νεοφώτιστο σε δεδομένη στιγμή του μυστηρίου . ( "Εβαπτίσθης , εμυρώθης , ηγιάσθης..." ).
Επακολουθεί πλούσιο τραπέζι στο σπίτι του πατέρα του νεοφώτιστου , που μαζί με τους κουμπάρους συγκεντρώνουν τη γενική προσοχή και το ενδιαφέρον . Πολυσυζητούνται επίσης και τα δώρα που ο νουνός κάνει στο βαπτιστικό του . Στις προπόσεις , που συνοδεύουν το πλούσιο γεύμα , ένας - ένας οι καλεσμένοι σηκώνουν το ποτήρι , λένε την ευχή " να ζήσει το νεοφώτιστο , να τα κατοστήσεις κουμπάρε " , τσουγκράνε τα ποτηράκια και πίνουν .
Πρέπει όμως να σημειώσουμε ότι δεν αρχίζουν το φαγητό , αν δεν ευλογήσει πρώτα ο παπάς , αν δεν ακούσουν όλοι όρθιοι το " Πάτερ Ημών " και δεν καταλήξει : " Χριστέ ο Θεός , ευλόγησον την βρώσιν και την πόσιν των δούλων Σου , ότι δίκαιος ει νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων Αμήν . Να δας ζήσει το νεοφώτιστο ".
Οι άλλοι επαναλαμβάνουν : " Να σας ζήσει...."
Όταν , τρώγοντας και πίνοντας 'ελθουν στο κέφι , λένε αντιφωνικά διάφορα τραγούδια του τραπεζιού , οπωσδήποτε εύθυμα π.χ :
ΤΟ ΡΗΝΑΚΙ .
Κάτω στο ρε, Ρηνά- Ρηνάκι μου ,
κάτω στο ρέμα το βαθύ ,
κάτω στο ρέμα το βαθύ
πλέν' η Ρηνούλα μοναχή .
Η ΔΙΑΜΑΝΤΟΎΛΑ
Κάτω στα δασιά τα πλατάνια ,
κάτω στα δασιά τα πλατάνια
στην κρυόβρυση , Διαμαντούλα μ'
στην κρυόβρυση...
Κάθονταν δυό πανα- ληκάρια
κάθονταν δυό παναληκάρια
και μιά λυγερή , Διαμαντούλα μ'
και μιά λυγερή....
Και τέλος , τη Δημητρούλα .
Σήκω Δημήτρω μ' κι άλλαξε
και βάλε τα καλά τα καλά σου Δημητρούλα μου.
Να πάμ' απάνω στο βουνό ,
ψηλά στα κορφοβούνια , Δημητρούλα μου ,
ψηλά στα κορφοβούνια , ομορφούλα μου....
Και μερικά χαριτωμένα προγνωστικά σχετικά με το φύλλο του παιδιού που πρόκειται να γεννηθεί . Ο γέροντας του σπιτιού βρίσκει το φύλλο του παιδιού κοιτάζοντας τη σπάλα του σφαχτού , ενώ στα κάρβουνα βάζει το νεφρό του ζώου , σχισμένο στα δύο . Αν το νεφρό καθώς ψήνεται ανοίξει , τότε το παιδί που θα γεννηθεί θα είναι κορίτσι , αν μείνει κλειστό , θα είναι αγόρι .
Η γιαγιά έχει αλάνθαστο προγνωστικό το...καράβι της κότας . Αν εκεί πάνω παρατηρήσει πολεμιστή , ο εγγονός έρχεται , αν παρατηρήσει νύφη και γυναικεία αντικείμενα , η τσούπα είναι επί θύραις....
Η γέννηση του παιδιού , γίνεται αφορμή , όπως είπαμε , γιά μιά μικρή οικογενειακή γιορτή , με τις τηγανίτες , το χαλβά του κουταλιού και τις ευχές " να μας ζήσει το νεογέννητο " , " να ζήσει ". " να το χαίρεστε " κλπ , η βάφτιση , τα βαφτίσια όπως λέμε , είναι μεγάλο κοινωνικό γεγονός που ξεσηκώνει το χωριό .
Στέλνονται προσκλήσεις " Καλείστε στη βάπτιση " σ' όλο το χωριό , που μόνο έτσι παρευρίσκεται στο μυστήριο . Εκείνοι που θα καθήσουν στο τραπέζι προσκαλούνται ιδιαίτερα , ο παπάς κι΄ο δάσκαλος υποχρεωτικά .
Η μαμή έχει και στη βάφτιση τον πρώτο λόγο : Κρατάει το παιδί μπροστά στον παπά καιστην κατάλληλη στιγμή το παραδίδει στο νουνό η τη νουνά . Εδώ τελειώνει η αποστολή της μαμής .
Ύστερα , γύρω στην κολυμπήθρα παρακολουθούν το μυστήριο όλοι , εκτός απ' τους γονείς . Αυτοί βρίσκονται έξω απ' τον τόπο του μυστηρίου , στην Εκκλησία η το σπίτι , γιά να μην ακούσουν το όνομα του παιδιού από το στόμα του νουνού . Όταν ο νουνός χαρίσει το όνομα στο παιδί , μερικοί απ' τους παρευρισκόμενους , παιδιά κυρίως , τρέχουν ν' αναγγείλουν στους γονείς το όνομα και ναπάρουν , ο πρώτος φυσικά , τα συγχαρίκια - το φιλοδώρημα - γιά την ευχάριστη είδηση .
Ύστερα μπαίνουν και οι γονείς μέσα .
Με το τέλος του μυστηρίου , ο νουνός δίνει το νεοφώτιστο στη μάνα και της λέει :
" Σου παραδίνω κουμπάρα το παιδί , να το φυλάς απ' τη φωτιά και το γκρεμό δώδεκα χρόνια . Να ζήσει και να μεγαλώσει σαν τα ψηλά βουνά , να το χαιρόμαστε ".
Όλοι τότε φωνάζουν : " Να σας ζήσει , να σας ζήσει . Κουμπάρε να τα κατοστήσεις " , εννοώντας να κατοστήσει τα βαφτιστήρια . Ο νουνός δέχεται τις ευχές , μοιράζει σταυρουδάκια η κουφέτα και στα μικρά παιδιά δίνει νομίσματα , ενώ στον παπά προσφέρουν τη λαμπάδα που κρατούσε την ώρα του μυστηρίου και το σαπουνάκι που έπλυνε τα χέρια του με τη βοήθεια της μαμής . Η τελευταία δίνει στον παπά τη φασκιά , που τη βρέχει και ραντίζει το νεοφώτιστο σε δεδομένη στιγμή του μυστηρίου . ( "Εβαπτίσθης , εμυρώθης , ηγιάσθης..." ).
Επακολουθεί πλούσιο τραπέζι στο σπίτι του πατέρα του νεοφώτιστου , που μαζί με τους κουμπάρους συγκεντρώνουν τη γενική προσοχή και το ενδιαφέρον . Πολυσυζητούνται επίσης και τα δώρα που ο νουνός κάνει στο βαπτιστικό του . Στις προπόσεις , που συνοδεύουν το πλούσιο γεύμα , ένας - ένας οι καλεσμένοι σηκώνουν το ποτήρι , λένε την ευχή " να ζήσει το νεοφώτιστο , να τα κατοστήσεις κουμπάρε " , τσουγκράνε τα ποτηράκια και πίνουν .
Πρέπει όμως να σημειώσουμε ότι δεν αρχίζουν το φαγητό , αν δεν ευλογήσει πρώτα ο παπάς , αν δεν ακούσουν όλοι όρθιοι το " Πάτερ Ημών " και δεν καταλήξει : " Χριστέ ο Θεός , ευλόγησον την βρώσιν και την πόσιν των δούλων Σου , ότι δίκαιος ει νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων Αμήν . Να δας ζήσει το νεοφώτιστο ".
Οι άλλοι επαναλαμβάνουν : " Να σας ζήσει...."
Όταν , τρώγοντας και πίνοντας 'ελθουν στο κέφι , λένε αντιφωνικά διάφορα τραγούδια του τραπεζιού , οπωσδήποτε εύθυμα π.χ :
ΤΟ ΡΗΝΑΚΙ .
Κάτω στο ρε, Ρηνά- Ρηνάκι μου ,
κάτω στο ρέμα το βαθύ ,
κάτω στο ρέμα το βαθύ
πλέν' η Ρηνούλα μοναχή .
Η ΔΙΑΜΑΝΤΟΎΛΑ
Κάτω στα δασιά τα πλατάνια ,
κάτω στα δασιά τα πλατάνια
στην κρυόβρυση , Διαμαντούλα μ'
στην κρυόβρυση...
Κάθονταν δυό πανα- ληκάρια
κάθονταν δυό παναληκάρια
και μιά λυγερή , Διαμαντούλα μ'
και μιά λυγερή....
Και τέλος , τη Δημητρούλα .
Σήκω Δημήτρω μ' κι άλλαξε
και βάλε τα καλά τα καλά σου Δημητρούλα μου.
Να πάμ' απάνω στο βουνό ,
ψηλά στα κορφοβούνια , Δημητρούλα μου ,
ψηλά στα κορφοβούνια , ομορφούλα μου....
Και μερικά χαριτωμένα προγνωστικά σχετικά με το φύλλο του παιδιού που πρόκειται να γεννηθεί . Ο γέροντας του σπιτιού βρίσκει το φύλλο του παιδιού κοιτάζοντας τη σπάλα του σφαχτού , ενώ στα κάρβουνα βάζει το νεφρό του ζώου , σχισμένο στα δύο . Αν το νεφρό καθώς ψήνεται ανοίξει , τότε το παιδί που θα γεννηθεί θα είναι κορίτσι , αν μείνει κλειστό , θα είναι αγόρι .
Η γιαγιά έχει αλάνθαστο προγνωστικό το...καράβι της κότας . Αν εκεί πάνω παρατηρήσει πολεμιστή , ο εγγονός έρχεται , αν παρατηρήσει νύφη και γυναικεία αντικείμενα , η τσούπα είναι επί θύραις....
Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι .......
No comments:
Post a Comment