" H ΣΤΡΟΥΓΚΑ ".

Ήρθε η ώρα γι' άρμεγμα , η ώρα γιά τη στρούγκα...αρμέει ο Ανδρ.Κάγκαλος , δίπλα του με την πουκαμίσα ο Θαν.Κάγκαλος - Σγάιας , κι' όλα αυτά στο Κόκκινο Χούμα , το 1956 !!

Τρίσελη , 1931 , άρμεμα στη στρούγκα του Αλ.Πουρνιά , αρμέει ο ίδιος , δεξιά του ο Γιαν Πουρνιάς , αριστερά , στην άκρη , ο Ν.Πανάγος , όμορφες , αξέχαστες στιγμές .

Άρμεμα στην Τσανταίικη στρούγκα , στα Σπ'θάρια , ο μακαρίτης ο Θανάσης αρμέει, κι' οι γιοί του μέσα στη στρούγκα , κουμαντάροντας τα πρά'τα .

Από το βιβλίο " Ποιμενικά της Ρούμελης " του μεγάλου Δωριέα Λαογράφου , Δημ. Λουκόπουλου , που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1930 , δημοσιεύουμε ένα χαρακτηριστικό κομμάτι που αναφέρεται σ' ένα απ' τα πιό βασικά στοιχεία της τσοπάνικης δουλειά και ζωής , τη στρούγκα , απολαύστε το :

" Η ΣΤΡΟΥΓΚΑ "

" Τ' άρμεμα είναι η σπουδαιότερη δουλειά του τσοπάνη . Όλος ο καυγάς γι' αυτό το πάπλωμα είναι . Γιά να πάρει ο τσοπάνης το γάλα , παραδέρνει χρονικής σα σκύλος πέρα δώθε . Έχει τη γαλαροκοπή του , που φυλάει ο γαλάρης . Τα είπαμε αυτά , πως θ' αρμέξει όμως τόσα πρόβατα με τη σειρά ένα ένα ; αν μείνει ανάρμεχτο , βλέπεις , το γαλάριο , χάνει και το γάλα , συγκαίεται κιόλας , αυτό δεν το είπαμε ακόμα . Εύκολο βέβαια δεν είναι μοναχός του να τα καταφέρει . Πολλά γαλάρια , πολλά χέρια χρειάζονται γιά το άρμεμα . Δυό , τρεις και περισσότεροι αρμεχτάδες . Χρειάζονται κι άλλοι , που θα οδηγούν τα γαλάρια στους αρμεχτάδες .Να μην τ' αφήνουν να ξεκόβει το ένα σιαδώ και τ' άλλο σιακεί , να τα βάνουν σε κάποια σειρά που θέλει τ' άρμεμα .

Αυτή η ανάγκη έκαμε τον τσοπάνη γιά να φκειάσει τη σ τ ρ ο ύ γ κ α . Αν περιορίσω τα πρόβατα με φράχτη κάπου , είναι βέβαιο , δε θα μπορούν να ξεφεύγουν δώθε κείθε , και απ' ανάγκη θα πέφτουν στα χέρια μου να τ' αρμέγω , ένα ένα και με τη σειρά τους .

Οι προβαταραίοι , λίγο πέρα απ' το κονάκι τους , σε μέρος που να'ναι λάκκα , χτίζουν ξερότοιχο ένα γύρο , ίσαμε τον αφαλό φτάνει στον ψήλο . Δεν χρειάζεται και παραπάνω , γιατί το πρόβατο παραμικρό εμπόδιο αν βρει , στοπ , δεν ταράζεται . Ολοστρόγγυλος ειν' αυτός ο τοίχος , κάποτε και στενόμακρος , όπως το φέρνει ο τόπος , κι' όπως είναι βολικά . Μπρος και πίσω αφήνουν ανοίγματα , το μπροστινό το λένε σ τ ρ ο γ κ ό λ ι θ ο . Και ξέρεις γιατί ; Δεξιά κι αριστερά απ' αυτό το άνοιγμα , την όξω μεριά , βάνουν χάμω πέτρες στρογγυλές σα σοφράδες . Είναι τα σκαμνιά που κάθονται οι αρμεχτάδες . Περιμένουν ένας απο δω κι άλλος απο κει , πιάνουν τις προβατίνες που έρχονται πρώτες , ανοίγουν τα σκέλια τους , σκύφτουν το κεφάλι , κι αρμέγουν στην καρδάρα ( αρμεχτάρα στ' Άγραφα ) . Με το δεξί τόνα μαστάρι , με το ζερβί τ' άλλο , σφίγγουν όσο μπορούν . Δυό βρυσούλες γάλα τρέχουν στον τάλαρο μέσα , αφήνουν τις προβατίνες τούτες , πιάνουν , ώσπου περνάνε τα μαστάρια ολωνών απ' τα χέρια τους . Γιομίζει η μιά καρδάρα , παίρνουν άλλη κι' άλλη , όσες χρειάζονται .

Είναι και στρούγκες με δυό στρογκόλιθα . Ν απως γίνεται : Κολώνα από πέτρες χωρίζει τα δυό ανοίγματα , μπροστά της είναι πέτρα γιά κάθισμα . Δυό κάθονται πάνω , ένας από δω κι ο άλλος απο κει , κι άλλοι δυό παρά πέρα , στις άκρες απ' τις πόρτες αυτοί . Αρμέγουν τέσσερις σ' αυτή τη στρούγκα αντίς γιά δύο . Η ανάγκη το φέρνει , τα γαλάρια τυχαίνουν πολλά , κι οι δυό αρμεχτάδες δεν τα καταφτάνουν . Το άρμεμα είναι μεγάλος κόπος , πιάσε τα μαστάρια της προβατίνας και στείψε τα και τότε θα ιδείς τι γίνεται . Αν τύχει και τσιμπροβύζα , αλλοίμονό σου τι θα τραβήξεις ! Συ σφίγγεις να βγει το γάλα , κι αυτό τραβιέται πάνω . Ξέρεις τι δύναμη και τέχνη χρειάζεται ν' αδειάσεις το μαστάρι ; Επανάλαβε το ίδιο σε μιά , σε δυό ...σε πενήντα προβατίνες , βάλε με το νου σου τι ιδρώτα θα χύσεις ! Να , γιατί ιδρώνει ο αρμεχτής , κει που αρμέγει . Κόλυμπο γίνεται , ωσπού να βγάλει πέρα τόσες προβατίνες . Εμείς που δεν ξέρουμε , παίρνουμε γιά παιχνίδια την πάσα δουλειά , που κάνει ο τσοπάνης , και τ' άρμεμα γιά γλέντι , άμα δοκιμάσεις όμως , τότε καταλαβαίνεις , πως γιά να κάνει τον τσοπάνη κανένας χρειάζεται χέρια τσιλικένια και καρδιά Βαρδούσια ".