O πανέμορφος Δάφνος , η Βοστινίτσα όπως την λέγαμε παλιότερα , και γιά να' μαστε πιό..ακριβείς η...Βουστ'νίτσα , και η όμορφη πλατεία με την εκκλησιά και τον..απαραίτητο..πλάτανο , όσοι δεν έχετε πάει , να το κάνετε , θ' αποζημειωθείτε....Πλησιάζουν οι αποκριές , και οι τσοπάνηδες που έχουν κατεβεί από τα ορεινά χωριά της επαρχίας μας , Βοστινίτσα , Κωστάριτσα , Μουσουνίτσα , Τριβίδι , Κονιάκο , Λευκαδίτι , γιά ξεχείμασμα εδώ στην Αττική , μιά και τα ορεινά ενδιαιτήματά τους δεν προσφέρονται γιά χειμωνιάτικη παραμονή εκεί , τώρα με τον ερχομό της άνοιξης ετοιμάζονται να ξανανεβούν στα θέρετρά τους , τα θερινά λειβάδια και κει στον καθαρό κι' αμόλευτο από τα καυσαέρια αέρα , να ξανανοιώσουν και να ξεκουραστούν από τις έγνοιες και τις φροντίδες γιά τα πράματά τους .
Από νωρίς κάνουν τις ετοιμασίες , τα ψώνια που θα τους συνοδέψουν στο ταξείδι , τη συντροφιά που θα ξεκινήσουν . Τώρα βέβαια τα πράγματα έχουν απλουστευθή .
Όταν ορισθεί η μέρα αναχώρησης , θα ειδοποιηθεί το φορτηγό αυτοκίνητο και θα πάει στο μαντρί και θα παραλάβει πρόβατα και τσοπάνηδες γιά την επιστροφή και η μεταφορά γίνεται συνήθως αυθγμερόν . Δεν υπάρχει σχετικό πρόβλημα .
Παλιότερα και πριν του 1940 το πράγμα δεν ήταν τόσο εύκολο , έπρεπε πρόβατα και τσοπάνηδες να μετακινηθούν με τα πόδια και διά ξηράς , πράγμα που σημαίνει οδοιπορία τουλάχιστον 8-10 ημερών και τούτο προκειμένου γιά την επιστροφή στα βουνά που τα πρόβατα , μόλις νοιώσουν πως κινούνται γιά τα λειβάδια , φεύγουν αυθόρμηατα και σαν εξ ενστίκτου . Γι' αυτό κι' η ανάβαση και γιά τους τσοπάνηδες ήταν ευκολότερη με λιγότερες ευθύνες και απαιτούσε το μισό χρονικό διάστημα .
Έτσι λοιπόν , με τον ερχομό της Καθαρής Δευτέρας , που αποτελούσε οριακή ημερομηνία , ακι κατά τη διάρκεια του γλεντιού που κατά κανόνα γινόταν στις στήλες του Ολυμπίου Διός , " Τις κολώνες " όπως τις έλεγαν , κανόνιζαν τις παρέες , την ημερομηνία αναχώρησης και τις λοιπές λεπτομέρειες του ταξειδιού και την καθορισμένη ημέρα γινόταν η εκκίνηση .
Μπροστά πηγαίνει ο σκύλος
Σα γέρος γνωστικός ,
κι' ακολουθεί στο πλάι ,
μαγκούρα και βοσκός .
..κατά το Ρουμελιώτη ποιητή Ζαχαρία παπαντωνίου .
Θα περνούσαν έξω από τη Θήβα , θα διάσχιζαν τη Βοιωτική πεδιάδα , όπου είχαν και ορισμένα κονάκια , γιά διανυκτέρευση , θα έφταναν στο Ζεμενό και διά της Αράχωβας , στο Καστρί ( Δελφών ) του Χρισσού , θα έμπαιναν στον ελαιώνα της Άμφισσας . Από κει θα ανέρχονταν από το " Σκαλί " , τα " Σαλωνίτικα αμπέλια " και θα έφταναν αργά-αργά στον " Έλατο " και θα έμπαιναν στον Καρουτιανό κάμπο που θα ξεκουράζονταν γιά λίγο τσοπάνηδες και πράμματα .
Από τον Καρουτιανό κάμπο θα έφταναν στον Πλατό ,και θακατηφόριζαν στα " Καλτεζιά ". Από τα " Καλτεζιά " θα περνούσαν απ' το Βαρούσι και θα κατευθύνονταν από τον Αι Γιώργη του Λιδωρικιού , τη βρύση του Λακαφώση , που βρισκόταν πίσω απ' το Λιδωρίκι και προς το μέρος του Λευκαδιτιού και θα διημέρευαν συνήθως στη μικρή κοιλάδα πίσω απ' το Λιδωρίκι γιά να συνεχίσουν νύχτα το πρωί την ανάβαση στα χωριά τους .
Το δρόμο αυτό ακολουθούσαν και οι Βοστινιτσιώτες τσοπάνηδες Σφουγαίοι , Γουσαίοι , Καρανασαίοι , Μεντζαλαίοι , Σκρεκαίοι , Κοντογιανναίοι , Σκαμεντζαίοι , Αλαφογιανναίοι , Θεοχαραίοι κλπ. Ενώ κατέβαιναν απ' το Βαρούσι , τα πρόβατα με τα κεσέμια μπροστά , ακούγονταν ασταμάτητα τα κουδούνια μικρά και μεγάλα και αναμειγνύονταν με τα βελάσματα των κοπαδιών , δημιουργώντας έτσι μιά χαρούμενη γιορταστική νότα στη μικρή κοινωνία του Λιδωρικιού που έσπευδε να προμηθευτή φρέσκο γάλα καιχλωρό τυρί . Στο Λιδωρίκι , τα χρόνια εκείνα , υπηρετούσε ως φιλόλογος καθηγητής ένας γραφικός και ιδιόρρυθμος καθηγητής , ο Θανάσης Γραμματικός .
Είχε πλαισιωθεί στη μικρή κοινωνία του Λιδωρικιού και το 'χε ρίξει λίγο έξω : κάπνιζε , έπινε κονιάκ , και χαρτόπαιζε τα βράδια ξενυχτώντας . Οι μαθητές αντιλαμβάνονταν από το ύφος και τη φάτσα αν είχε κερδίσει η χάσει την προηγούμενη και κανόνιζαν ανάλογα τη συμπεριφορά τους . Ένα πρωινό , την εποχή που διηγόμαστε , πήγε στο Γυμνάσιο κακόκεφος , προφανώς είχε χάσει . Δεν είχε καν ρίξει ματιά στο πρόγραμμα της ημέρας και αφού έκανε 2-3 βόλτες κατά πλάτος της αίθουσας , σκεφτικός ρωτάει :
- Τι μάθημα έχομε σήμερα βρε ;
- Έκθεση κύριε , τοτ απαντούν .
- Έκθεση ...έκθεση ! επαναλαμβάνει ξύνοντας τα άτακτα μαλλιά του , σημάδι , ότι δεν είχε ασχοληθεί με το τι θέμα θα έβαζε .
Τη στιγμά όμως της αμηχανίας του , και σαν από μηχανής Θεός , κατάβαιναν οι τσοπάνηδες απ' τον Αι Γιώργη και τα κουδουνίσματα των αιγοπροβάτων δονούσαν τη γύρω ατμόσφαιρα . Με μιάς σταματάει στο μέσον της αίθουσας και λέει σε επιτακτικό ύφος .
- Γράφτε : Επιδρομή Βλαχοειδών Βλάχων !
Φράση που έμεινε στο μυαλό όλων μας....
Το παρόν σημείωμα ας αποτελέσει ευλαβική ανάμνηση των περασμένων χρόνων .
Αυτή η , πραγματικά , υπέροχη ...ανάμνηση της παλιάς Λιδορικιώτικης εποχής και ζωής , και όχι μόνον , γράφτηκε από ένα εκλεκτό Δωριέα , απ' το Δάφνο , εκπαιδευτικό , το Χαράλαμπο Θάνο και δημοσιεύτηκε στο " ΛΙΔΩΡΙΚΙ " αρ.φύλλου 17 τον Απρίλιο του 1983 .
Από νωρίς κάνουν τις ετοιμασίες , τα ψώνια που θα τους συνοδέψουν στο ταξείδι , τη συντροφιά που θα ξεκινήσουν . Τώρα βέβαια τα πράγματα έχουν απλουστευθή .
Όταν ορισθεί η μέρα αναχώρησης , θα ειδοποιηθεί το φορτηγό αυτοκίνητο και θα πάει στο μαντρί και θα παραλάβει πρόβατα και τσοπάνηδες γιά την επιστροφή και η μεταφορά γίνεται συνήθως αυθγμερόν . Δεν υπάρχει σχετικό πρόβλημα .
Παλιότερα και πριν του 1940 το πράγμα δεν ήταν τόσο εύκολο , έπρεπε πρόβατα και τσοπάνηδες να μετακινηθούν με τα πόδια και διά ξηράς , πράγμα που σημαίνει οδοιπορία τουλάχιστον 8-10 ημερών και τούτο προκειμένου γιά την επιστροφή στα βουνά που τα πρόβατα , μόλις νοιώσουν πως κινούνται γιά τα λειβάδια , φεύγουν αυθόρμηατα και σαν εξ ενστίκτου . Γι' αυτό κι' η ανάβαση και γιά τους τσοπάνηδες ήταν ευκολότερη με λιγότερες ευθύνες και απαιτούσε το μισό χρονικό διάστημα .
Έτσι λοιπόν , με τον ερχομό της Καθαρής Δευτέρας , που αποτελούσε οριακή ημερομηνία , ακι κατά τη διάρκεια του γλεντιού που κατά κανόνα γινόταν στις στήλες του Ολυμπίου Διός , " Τις κολώνες " όπως τις έλεγαν , κανόνιζαν τις παρέες , την ημερομηνία αναχώρησης και τις λοιπές λεπτομέρειες του ταξειδιού και την καθορισμένη ημέρα γινόταν η εκκίνηση .
Μπροστά πηγαίνει ο σκύλος
Σα γέρος γνωστικός ,
κι' ακολουθεί στο πλάι ,
μαγκούρα και βοσκός .
..κατά το Ρουμελιώτη ποιητή Ζαχαρία παπαντωνίου .
Θα περνούσαν έξω από τη Θήβα , θα διάσχιζαν τη Βοιωτική πεδιάδα , όπου είχαν και ορισμένα κονάκια , γιά διανυκτέρευση , θα έφταναν στο Ζεμενό και διά της Αράχωβας , στο Καστρί ( Δελφών ) του Χρισσού , θα έμπαιναν στον ελαιώνα της Άμφισσας . Από κει θα ανέρχονταν από το " Σκαλί " , τα " Σαλωνίτικα αμπέλια " και θα έφταναν αργά-αργά στον " Έλατο " και θα έμπαιναν στον Καρουτιανό κάμπο που θα ξεκουράζονταν γιά λίγο τσοπάνηδες και πράμματα .
Από τον Καρουτιανό κάμπο θα έφταναν στον Πλατό ,και θακατηφόριζαν στα " Καλτεζιά ". Από τα " Καλτεζιά " θα περνούσαν απ' το Βαρούσι και θα κατευθύνονταν από τον Αι Γιώργη του Λιδωρικιού , τη βρύση του Λακαφώση , που βρισκόταν πίσω απ' το Λιδωρίκι και προς το μέρος του Λευκαδιτιού και θα διημέρευαν συνήθως στη μικρή κοιλάδα πίσω απ' το Λιδωρίκι γιά να συνεχίσουν νύχτα το πρωί την ανάβαση στα χωριά τους .
Το δρόμο αυτό ακολουθούσαν και οι Βοστινιτσιώτες τσοπάνηδες Σφουγαίοι , Γουσαίοι , Καρανασαίοι , Μεντζαλαίοι , Σκρεκαίοι , Κοντογιανναίοι , Σκαμεντζαίοι , Αλαφογιανναίοι , Θεοχαραίοι κλπ. Ενώ κατέβαιναν απ' το Βαρούσι , τα πρόβατα με τα κεσέμια μπροστά , ακούγονταν ασταμάτητα τα κουδούνια μικρά και μεγάλα και αναμειγνύονταν με τα βελάσματα των κοπαδιών , δημιουργώντας έτσι μιά χαρούμενη γιορταστική νότα στη μικρή κοινωνία του Λιδωρικιού που έσπευδε να προμηθευτή φρέσκο γάλα καιχλωρό τυρί . Στο Λιδωρίκι , τα χρόνια εκείνα , υπηρετούσε ως φιλόλογος καθηγητής ένας γραφικός και ιδιόρρυθμος καθηγητής , ο Θανάσης Γραμματικός .
Είχε πλαισιωθεί στη μικρή κοινωνία του Λιδωρικιού και το 'χε ρίξει λίγο έξω : κάπνιζε , έπινε κονιάκ , και χαρτόπαιζε τα βράδια ξενυχτώντας . Οι μαθητές αντιλαμβάνονταν από το ύφος και τη φάτσα αν είχε κερδίσει η χάσει την προηγούμενη και κανόνιζαν ανάλογα τη συμπεριφορά τους . Ένα πρωινό , την εποχή που διηγόμαστε , πήγε στο Γυμνάσιο κακόκεφος , προφανώς είχε χάσει . Δεν είχε καν ρίξει ματιά στο πρόγραμμα της ημέρας και αφού έκανε 2-3 βόλτες κατά πλάτος της αίθουσας , σκεφτικός ρωτάει :
- Τι μάθημα έχομε σήμερα βρε ;
- Έκθεση κύριε , τοτ απαντούν .
- Έκθεση ...έκθεση ! επαναλαμβάνει ξύνοντας τα άτακτα μαλλιά του , σημάδι , ότι δεν είχε ασχοληθεί με το τι θέμα θα έβαζε .
Τη στιγμά όμως της αμηχανίας του , και σαν από μηχανής Θεός , κατάβαιναν οι τσοπάνηδες απ' τον Αι Γιώργη και τα κουδουνίσματα των αιγοπροβάτων δονούσαν τη γύρω ατμόσφαιρα . Με μιάς σταματάει στο μέσον της αίθουσας και λέει σε επιτακτικό ύφος .
- Γράφτε : Επιδρομή Βλαχοειδών Βλάχων !
Φράση που έμεινε στο μυαλό όλων μας....
Το παρόν σημείωμα ας αποτελέσει ευλαβική ανάμνηση των περασμένων χρόνων .
Αυτή η , πραγματικά , υπέροχη ...ανάμνηση της παλιάς Λιδορικιώτικης εποχής και ζωής , και όχι μόνον , γράφτηκε από ένα εκλεκτό Δωριέα , απ' το Δάφνο , εκπαιδευτικό , το Χαράλαμπο Θάνο και δημοσιεύτηκε στο " ΛΙΔΩΡΙΚΙ " αρ.φύλλου 17 τον Απρίλιο του 1983 .
No comments:
Post a Comment