ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΚΑΙ ΞΩΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΔΩΡΙΔΑΣ - Β.'

Ιερείς , που το πέρασμά τους από την Αγλαβίστα πρέπει να θυμίζη κάτι στους παλιούς , είναι :
Παπακολοβερδήγκος η Παπαζαχαρίας ( Πρωτοπάλουκος Αγλαβίστας - αυτός που εγκαταστάθηκε πρώτος ) , Παπαφασίτσας από την Αρτοτίνα , Παπαγιώργης απ' το Τρίστενο , Παπαμούτσος ( που ήταν και χασάπης ) , Παπαζιάκας , Παπαμιλτιάδης , Παπατριαντάφυλλος Τσεκούρας , Παπαζουμάς , απ' το Σεβεδίκο , Παπακρίτσας απ΄το Κροκύλειο , Παπακιντώνης Ιωάν , απ' τον Άβορο , Παπαιωάννου Ιωάν . απ' την Πλέσσα , Παπαβλάχος και Παπανικολέτος , απ' το Ζοριάνο κι' ο Παπαμετάνιας Δημήτριος απ' το Λούτσοβο , που φροντίζει την Αγία Τριάδα .

ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΑ .

Στην Αγλαβίστα υπάρχει μόνο ένα παρεκκλήσιο , στο όνομα του Άι - Ταξιάρχη Μιχαήλ , και το γιορτάζουμε στις 6 Σεπτεμβρίου . Κατεβαίνοντας από την Αγλαβίστα προς το Τχαλόρεμα και περνώντας από τα περιβόλια η την πλατειά στράτα , και με ένα γιουρούσι αιχμαλωτίζουμε το γραφικό ξωκλήσι του Αι Ταξιάρχη , που ανέμελο στην ορφανή ερημιά , κυριεύει την ομορφιά που κυκλώνει τον περίοπτο λόφο . Είναι κτισμένο στη θέση αμπέλια και σε λόφο που δεσπόζει της γύρω περιοχής , που παλιά , ήταν πράγματι όνομα και πράγμα αμπέλια και πολλά άλλα διάφορα οπωροφόρα δέντρα .
Σήμερα , το ξωκλήσι του Αι Ταξιάρχη ανακαιννίστηκε με τη φροντίδα και το ενδιαφέρον του Ελληνοκαναδού Παντούλια Θεόδωρου του Χαραλάμπους , και τις συνδρομές των ξενητεμένων Αγλαβιστιωτών . Πότε χτίστηκε , δεν είναι απόλυτα αξακριβωμένο . Λέγεται ότι την εποχή που η περιοχή ήταν καλλιεργημένη με αμπελώνες - σήμερα σώζονται ερείπια των λιθόκτιστων πατητηριών και άλλων κτισμάτων - ο δραγάτης των αμπελώνων , που κοιμόταν στο λόφο κάτω από μιά μεγάλη πουρνάρα , είδε όνειρο που του γινόταν παρατήρηση να μην κοιμάται εκεί , αλλά να χτίσουν την εκκλησία του Αι Ταξιάρχη , ποι εικόνα του ήταν θαμμένη κάπου εκεί στη ρίζα της πουρνάρας . Πράγματι , βρέθηκε η εικόνα , και την μετέφεραν στην εκκλησία στο χωριό . Η εικόνα όμως έφυγε μόνη της και πήγε ξανά στο λόφο των Αμπελιών .
Το περιστατικό αυτό έχει ως εξής . Απ' το χωριό ξεκινούσαν πάντα τη νύχτα εργάτριες κι πήγαιναν να σκάψουν τα αμπέλια . Στην πλατειά στράτα που περνούσαν τους ακολουθούσε μιά φωτιά και συγχρόνως μιά φωνή τους έλεγε να μη την ξαναπάνε στο χωριό , αλλά να φτιάξουν την εκκλησία . έτσι έχουν να πουν πως χτίστηκε το ξωκλήσι .
Σήμερα , υπάρχει μιά εικόνα του Αι Ταξιάρχη Μιχαήλ , με δαπάνη Χρήστου Παπαζαχαρίου , 1880 Οκτώβριος 8η . Παλαιότερη δεν υπάρχει . Παλιές που υπάρχουν , έχουν καταστραφεί τελείως και δεν μπορεί να γίνει αναγνώριση . Άλλη εικόνα στο ξωκλήσι υπάρχει του Ιωάννη Προδρόμου , με δαπάνη Ιωάν . Καλλιαντέρη , 1872 , επίσης , κατά την ανακαίνιση βρέθηκε μιά πέτρα , πάνω στην οποία υπάρχει επιγραφή κακότεχνη : 1880 Π .ZCPOY .
Σήμερα , ο Αι Ταξιάρχης έχει τη μεγάλη εκείνη θρησκευτική γαλήνη , που μοιάζει σαν εκτός καιρού και γεγονότων , αγνάντια στο Φράγμα του Μόρνου . Έχει την τπέρτατη αδιαφορία των ανθρώπων που χωρίς ακόμα να έχουν πεθάνει , χάθηκαν . Και ξεχάσαμε τις μεγάλες ειρηνικές , που ήταν παλμώδεις απ' τους γλυκούς βουκολικούς ήχους των αναρίθμητων μικών κουδουνιών του Αι Ταξιάρχη μετά τον τρύγο και τις μεγάλες μυστηριώδεις φωτιές και φωνές των τσοπάνηδων στις γύρω πλαγιές . Λες και τα σκέπασε όλα το άβαθο , θολό και ακίνητο νερό του Μόρνου και μας γεμίζει την ψυχή με μελαγχολία .
Στην κορφή του ωραίου Αι Ταξιάρχη όλοι οι νεώτεροι Αγλαβιστιώτες , ας κάνουμε ένα σταμάτημα και ένα αγνάντεμα προς τα εμπρός και προς τα πίσω . Ίσως να μην είναι σταμάτημα , γιατί , τίποτα δεν σταματά τη ζωή , κι' όλα βαδίζουν ένα μοιραίο δρόμο .

Η έρευνα και το πιό πάνω κείμενο , φίλοι μου είναι του Ιερέα Γρηγόριου Γλυμίτσα , απ' την Αγλαβίστα , που έκανε μαθητής στο χωριό μας στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια . Προσωπικά τον θυμάμαι πολύ καλά , αν και έχω από τότε να τον δω , αλλά θυμάμαι τον αξέχαστο άδερφό μου Γιώργο , που μου μίλησε με τα καλύτερα λόγια γιά τον , μετέπειτα , πατέρα Γρηγόρη . Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο " ΛΙΔΩΡΙΚΙ " αρ.φυλ. 23 του Απριλίου 1983 .